Over Arkady Filippenko en zijn 2e strijkkwartet (1948)
De Oerkraïense componist Arkady Filippenko zal de meesten wel onbekend zijn. Hij leeft van 1912 tot 1983 en wordt geboren in een klein dorpje, nu voorstad van Kiev. Als klein kind gaat hij veel met zijn grootvader mee die herder is en zelf fluitjes maakt en bespeelt. Na zijn schooltijd werkt Filippenko als metaalbewerker in een scheepsfabriek terwijl hij in zijn vrije tijd in theaterstukken speelt en deze ook regisseert. De directeur van de lokale muziekschool ontdekt hem als muzikaal talent, leert hem piano spelen en componeren en stuurt hem naar het latere Conservatorium van Kiev. Omdat hij nog steeds aan de draaibanken werkt moet hij dit alles in zijn avond- en nachturen leren. Meteen na zijn studie wordt hij in 1939 in het Rode Leger opgenomen maar komt daar gelukkig in het militaire orkest terecht. Na de oorlog start hij als voltijd-componist en wint in 1948 de Staatsprijs van de USSR met zijn monumentale 2e strijkkwartet, met de titel: “De heroïsche strijd van het Sovjetvolk tijdens WO II”.
De titel van een ander beroemd strijkkwartet luidt: “Ter nagedachtenis van de slachtoffers van fascisme en oorlog.” Wie kent niet dit beroemde 8e strijkkwartet van Sjostakovitsj, dat hij 13 jaar later componeert en niet alleen qua titel overeenkomt met het bekroonde kwartet van Filippenko.
Uit dit (ook qua speelduur) monumentale kwartet speelde het Pythagoras Kwartet de 2 middelste delen. In deel 2 klinken een aantal melancholisch tot droevig gestemde liederen waarin ook de spanningen te horen zijn die een oorlog met zich meebrengt. In het daarop volgende “feest” (3e deel) met opzwepende volksmuziek zou je de oorlog even willen vergeten.